1 Stycznia Roku Pańskiego 2023 – z jednej strony dzień jak co dzień, a z drugiej to dobra okazja na coś wyjątkowego. Tym właśnie była wycieczka do Chobieni w poszukiwaniu kolejnego pomnika wojennego upamiętniającego poległych w I Wojnie Światowej mieszkańców tego nadodrzańskiego grodu. Efektem był rodzinny spacer po tej urokliwej miejscowości, która skrywa wiele bardzo ciekawych zabytków.
Chobienia (niem. Köben) to obecnie wieś położona w powiecie lubińskim w gminie Rudna. Podkreślam „obecnie wieś”, gdyż Chobienia ma długą tradycję miejską. Prawa miejskie otrzymała w 1238 i pozostawała miastem aż do nieszczęsnego 1945 roku i wkroczenia Armii Czerwonej. Ta położona na zakolu Odry miejscowość liczy sobie blisko 800 mieszkańców. Wśród najważniejszych zabytków Chobieni należy wymienić renesansowy zamek z XV wieku wraz z okalającym go parkiem, ruiny kościoła św. Idziego, wspomniany pomnik wojenny oraz pochodzący z XVI wieku gotycki kościół pod wezwaniem świętych świętego Piotra i Pawła. Tyle słowem wstępu, zapraszam do lektury 🙂
Historia Chobieni
Początki Chobieni związane są z osadnictwem słowiańskiego plemienia Dziadoszan. Geograf Bawarski wymienia ją w 845 roku wśród dwudziestu innych grodów tego plemienia. Pozostawili oni po sobie dwa grodziska z IX wieku, które znajdują się blisko centrum miejscowości.
Na karty historii Chobienia powraca w roku 1238 kiedy to otrzymała prawa miejskie z rąk Henryka Brodatego. Rozpoczął się rozkwit miasta, które z biegiem lat dynamicznie się rozwijało.
Chobienia na przestrzeni wieków przechodziła z rąk do rąk i zmieniała przynależność państwową. Jednym z najwybitniejszych jej właścicieli był żyjący w XVI wieku Georg von Kottwitz. Zasłynął on jako filantrop oraz modernizator miasta. Między innymi:
– przebudował zamek
– kupił przeprawę promową na Odrze od kolegiaty głogowskiej
– ufundował przebudowę kościoła pw. św. Apostołów Piotra i Pawła
– wybudował wodociąg
– założył szkołę dla dzieci
– założył dla biednych i chorych szpital oraz przytułek
Za jego panowania powstał w Chobieni cech zrzeszający rolników, co było ewenementem na skalę europejską i pierwszym tego typu związkiem chłopów w Rzeszy. Miasto posiadało w tamtych czasach również szereg prerogatyw. Wśród nich prawo miary i wagi, targ solny, prawo leśne, prawo bicia monet, prawo połowu ryb oraz prawo warzenia piwa.
Naturalnie tak jak i w innych miastach zdarzały się katastrofy. Nie inaczej było w przypadku Chobieni, którą nawiedzały pożary. Prawdziwą tragedią była jednak wojna trzydziestoletnia. Wtedy Chobienia została splądrowana, zniszczona i spalona. W trakcie trwania wojny dodatkowo w 1632 roku miasto nawiedziła zaraza.
Kolejną katastrofą był dla Chobieni ostatni rok drugiej wojny światowej. W styczniu 1945 miasto zostało zdobyte przez Armię Czerwoną. W wyniku tego Chobienia została zniszczona w 50%. Wiele reprezentacyjnych budynków legło w gruzach i nie zostało odbudowanych.
Chobienia współcześnie
Chobienia to miasto kontrastów. Posiada rynek i układ urbanizacyjny miasta a jest wsią. Posiada wiele zabytków, które warto odwiedzić. Motorem rozwoju tej miejscowości od zarania była Odra i to nadal stanowi o sile Chobieni. Jest położona na jej malowniczym zakolu i aż prosi się o wykorzystanie tego pod kątem rekreacji. Władze dbają o remonty i zagospodarowanie przestrzeni wspólnych. Dawny rynek przeszedł metamorfozę i można tam teraz spędzać przyjemnie czas wolny. Zabytki również są zadbane. Przy odrobinie większych dotacjach Chobienia ma szansę na ponowny rozkwit.
Opis pomnika poległych w I Wojnie Światowej w Chobieni
Powstały w 1933 roku pomnik poległych w I Wojnie Światowej w Chobieni nie znajduje się już na swoim pierwotnym miejscu. W momencie odsłonięcia stał ten monument na rynku na tyłach ratusza, który obecnie nie istnieje. Po wojnie został przekształcony w pomnik poświęcony żołnierzom sowieckim. Pełnił tę rolę do 1995 roku, kiedy go „zdekomunizowano” i przywrócono jego pierwotny charakter. Wtedy też pomnik przeniesiono na zielony skwer przy ulicy Nadrzecznej, który kiedyś był niemieckim cmentarzem ewangelickim.
Pomnik w Chobieni ma kształt centralnie ułożonego prostopadłościanu. Dodatkowe cztery mniejsze bloki zakończone granitowymi kulami stanowią element zdobniczy całości. Główna kolumna pomnika zwieńczona była pierwotnie rzeźbą lecącego orła. Obecnie ten element już nie istnieje. Jedyny zachowany detal to znajdujący się na froncie germański miecz otoczony gałązką dębową – symbolizuje to męstwo, waleczność i siłę.
Poniżej zachowanego detalu znajduje się inskrypcja główna pomnika, która brzmi:
„UNSEREN GEFALLENEN HELDEN 1914 – 1918”
Co w tłumaczeniu znaczy:
„NASZYM POLEGŁYM BOHATEROM 1914 – 1918”
Tylna ściana pomnika zawiera imiona i nazwiska poległych żołnierzy z lat 1914 i 1915.
Prawa boczna zawiera z kolei imiona i nazwiska poległych żołnierzy z kolejnych lat wojny czyli 1916, 1917 i 1918.
Lewa boczna ściana natomiast jest bardzo ciekawa, bo zawiera imiona i nazwiska osób opatrzone inskrypcją: „An Kriegsfolgen verstarben”. Co można przetłumaczyć jako: „Zmarli w wyniku wojny”. Dodatkową ciekawostką są daty śmierci tych osób (żołnierzy), gdzie ostatnie lata to 1922. Rozumiem to w ten sposób, że na tej tablicy upamiętniono żołnierzy, którzy nie zginęli bezpośrednio w walce w polu, a śmierć ich dopadła w wyniku e.g. odniesionych ran, zatrucia gazem, czy jakiejś choroby wywołanej bezpośrednio udziałem w wojnie.
Pomnik poległych w I Wojnie Światowej w Chobieni, pomimo przerobienia (podobnie jak pomnik w Bierutowie) i przeniesienia, jest w dobrym stanie. Lokalne władze zadbały o niego po zmianach ustrojowych i przywróciły mu pierwotny charakter oraz znalazły godne miejsce na terenie byłego cmentarza, gdzie pochowani byli członkowie rodzin żołnierzy z pomnika. Jest to niewątpliwie jedna z wielu atrakcji turystycznych Chobieni, którą gorąco polecam jako cel wycieczek.
Słowa kluczowe opisujące artykuł: pomnik wojenny w Chobieni, pomnik poległych w Chobieni, pomnik w Chobieni, Pomnik poległych w I Wojnie Światowej w Chobieni, historia Chobieni, historia wsi Chobienia, historia miasta Chobienia, dzieje Chobieni
Źródła:
– http://karnet.up.wroc.pl/~zimny/cho-hist.html
– https://polska-org.pl/505065,Chobienia.html
Dodaj komentarz